Ongi etorri Legegunea atarira

Lehen aldiz, Turismoa Antolatzeko martxoaren 16ko 6/1994 Legean aztertu ziren erabilera turistikoko etxebizitzak eta etxebizitza partikularretako erabilera turistikoko logelak, baina, geroago, Turismoa Antolatzeko Legea aldatzeko abenduaren 23ko 16/2008 Legeak arauditik bazter utzi zituen.

Abenduak 23ko, 16/2008 Legearen zioen azalpenean dator bazterketaren zergatia: «Hotelen osagarri diren ostatu hartzeko beste figura batzuk izatea; esaterako, oporretako etxebizitza turistikoak eta etxe partikularretan ostatu hartzea. Figura horiek ez dute betetzen kalitate-estandarrik, ireki eta martxan jartzeko eskakizun-maila oso txikia baita legean, baina Euskadin ez dute ezarpen-maila handirik lortu, EAEko garapen ekonomikoari gainbalio txikia ematen diotela. Gaur egun, EAErako proposatutako garapen turistikoaren eredu berriarekin ez datoz bat, eredu berria kalitatean, iraunkortasunean eta gure kultura eta paisaiaren balioak indartzean oinarritzen baita».

Indarrean dagoen Turismoaren uztailaren 28ko 13/2016 Legeak, azkenik, berriz ere bere esparruan sartzen ditu erabilera turistikoko etxebizitzak eta etxebizitza partikularretako erabilera turistikoko logelak, Hiri Errentamenduen Legearen 5. artikuluaren aldaketak eraginda. Aldaketa hori, hain zuzen ere, Etxebizitzak alokatzeko merkatua malgutzeko eta sustatzeko neurriei buruzko ekainaren 4ko 4/2013 Legeak ekarri zuen, bere aplikazio-araubidetik kanpo utzi baitzituen irabazteko asmoz merkaturatutako eta egindako aldi baterako lagapenak, bai eta sektoreko araubide turistiko espezifiko baten mende zeuden etxebizitzak ere, eta, hala, etxebizitza horiei aplikatu beharreko esparru juridikoa sortu zen.

Aurrekari horien ildotik, uztailak 28ko, 13/2016 Legeak turismo-jarduera eta -zerbitzu gisa definitzen duenaren kidekotzat hartzen ditu erabilera turistikoko etxebizitzak eta logelak (2.2.b eta 2.2.e artikuluak) baina ez ditu ostatu turistikoko establezimendutzat hartzen (2.2.j artikulua). Kontsiderazio hori sendotu egiten da Legearen artikuluetan; izan ere, ostatu-enpresa turistikoei buruzko III. kapituluan jasotzen diren arren, ez dira sartzen 1. atalean, non biltzen baitira legearen 38. artikuluak zerrendatzen dituen ostatu-establezimenduak: hotel-establezimenduak, apartamentu turistikoak, kanpinak, nekazaritza-turismoko establezimenduak eta landetxeak, eta aterpetxeak.

Uztailak 28ko, 13/2016 Legearen 53. artikuluak honela definitzen ditu erabilera turistikoko etxebizitzak: «turismo- edo opor-arrazoiengatik ostatu bezala eskaintzen edo merkaturatzen diren edozein motatako etxebizitzak dira, zeinak hirugarren batzuei lagatzen baitizkie jabeak, ustiatzaileak edo kudeatzaileak, aldi baterako eta berehala erabiltzeko moduan. Behin eta berriz edo ohikotasunez eta ordainsari baten truke merkaturatzen dira, zuzenean edo zeharka».

Uztailak 28ko, 13/2016 Legearen 54. artikuluak, berriz, erabilera turistikoko etxebizitza partikularretako logeletan ostatu emateko modalitatea jasotzen du.

Uztailak 28ko, 13/2016 Legeak ez du mugarik jartzen erabilera turistikoko etxebizitzen eta logelen kokapenari dagokionez, ostatu-enpresak badira; bai, ordea, nekazaritza-turismoko establezimenduak badira nekazaritza-ustiategi batean integratutako baserrietako ostatuak edo landetxeak badira tokiko arkitektura bereizgarria duten landaguneko eraikinak, 49. artikuluan.

Erabilera turistikoko etxebizitzei eta etxebizitza partikularretako logelei buruzko uztailaren 3ko 101/2018 Dekretuak garatu egin zuen Turismoaren Legea mota horretako ostatuei dagokienez, eta bere artikuluetan ez dio inolako mugarik ezartzen kokapenari.

Hala ere, Lehenengo Xedapen Gehigarrian, «Landa-inguruneko turismo-ostatuak» izenekoan, hau ezarri zuen: «Arau honen aplikazio-eremutik kanpo geratzen dira landaguneetan edo lurzoru urbanizaezin gisa sailkatutako tokietan kokatutako erabilera turistikoko etxebizitzetan eta etxebizitza partikularretako logeletan emandako ostatuak, bai, halaber, nekazaritza-ustiategietan integraturiko baserrietan nekazariek eta abeltzainek ematen dituzten ostatu-zerbitzuak, eta eskualdeko edo inguruko ohiko arkitektura tradizionala duten eraikinetan edo eraikuntzetan emandako ostatu-zerbitzuak. Kasu horietan, landa-inguruneko turismo-ostatuko establezimenduen araudi espezifikoak aginduko du».

Arau-aipamen horrek ez du eraginik izan, legearen 49. eta 50. artikuluen erregelamendu-garapena ez baita gauzatu, eta indarrean mantendu baita 199/2013 Dekretua, apirilaren 16koa, landa-inguruneko turismo-ostatuko establezimenduak arautzen dituena. Dekretu hori bat dator Turismoa Antolatzeko martxoaren 16ko 6/1994 Lege indargabetuan jasotako tipologiarekin, eta hori bera aplikatu behar da, uztailak 28ko, 13/2016 Legeak emandako xedapen berrien arabera.

Horrela, apirilak 26ko, 199/2013 Dekretuak zehatz-mehatz arautzen ditu nekazaritza-turismoko establezimenduei eta landetxeei aplikatu beharreko betekizunak, baina ez ditu mota horretako ostatu-modalitateak soilik kontuan hartzen. Izan ere, landa-inguruneko turismo-ostatuen barruan sartzen ditu «landa-hotelak», «landa-apartamentuak» eta «landa-aterpetxe turistikoak» deritzenak ere, beren eskualdeko edo inguruko arkitektura tradizionala, tipikoa edo bereizgarria duten eraikinetan edo eraikuntzetan kokatuta dauden heinean, eta ostatu emateko gehieneko edukiera bat dutelako. Gainerako guztiari dagokionez, ordea, adierazten du aplikatzekoak direla legea garatzeko eman diren eta hotel-establezimenduak, apartamentuak eta aterpetxe turistikoak arautzen dituzten dekretuak.

Horrenbestez, hutsala da uztailak 3ko, 101/2018 Dekretuaren xedapen gehigarriak apirilak 16ko, 199/2013 Dekretuari egiten dion aipamena (aipatzen duen «landa-inguruneko turismo-ostatuko establezimenduak arautzen dituen berariazko araua»), haren aurreikuspenetako bat ere ezin zaiolako aplikatu erabilera turistikoko etxebizitzen eta etxebizitza partikularretako erabilera turistikoko logelen ostatu-modalitateari. Horrek arau-hutsune bat eragin du, eta, hitzez hitz hartuz gero, landaguneko modalitate horiek desagertzea ekarriko luke, baina ondorio horrek uztailak 28ko, 13/2016 Legean jasotako araudiaren aurka egiten du zuzenean.

Praktikan, ostatu-modalitateen artean erabilera turistikoko etxebizitzarik eta logelarik jasotzen ez duen arau batera jotzeak zera ekarri du, xedapen gehigarri horretan jasotakoa ez aplikatzea.

Ez da ahaztu behar Euskadiko Turismo Enpresen eta Jardueren Erregistroan inskribatuta daudela erabilera turistikoko etxebizitza eta etxebizitza partikularretako erabilera turistikoko logela batzuk, landaguneetan edo lurzoru urbanizaezin gisa sailkatutako eremuetan kokatuta daudenak, eta betetzen dituztela uztail 28ko, 13/2016 Legeak ezarritako betekizunak, baina ez uztailak 3ko, 101/2018 Dekretuak eskatzen dituenak.

Araua ez aplikatzearen ondorioz, ostatu horien erabiltzaileek babes txikiagoa dute, ez baita zehaztuta gelditzen landaguneko etxebizitzek zer betekizun dituzten eraikuntza-ezaugarriei eta gehieneko edukierari dagokienez, ezta zer baldintza bete behar dituzten ere erabiltzaileen eskura jarri ahal izateko, besteak beste. Bereziki garrantzitsua da alderdi interesdunek arau-esparru garbi eta zehaztu bat izatea, euren arteko harremanak segurtasun juridiko handiagoarekin gauzatu ahal izateko, horrek ostatuaren sektore osoari egiten baitio mesede.

Horregatik, argitu egin behar da erabilera turistikoko etxebizitzei eta etxebizitza partikularretako erabilera turistikoko logelei aplikagarri zaien esparru juridikoa, horiek landa-eremuan egon zein ez egon.

Era berean, arau-testuari xedapen iragankor bat gehitzen zaio, zeinaren bidez ezartzen baita ostatu horiek uztailak 3ko, 101/2018 Dekretuaren eskakizunetara egokitzeko aldi bat.

Horiek horrela, Euskadiko Aholku Batzorde Juridikoarekin bat etorriz, Turismo, Merkataritza eta Kontsumoko sailburuaren proposamenez, eta Gobernu Kontseiluak 2025eko otsailaren 25ean egindako bilkuran eztabaidatu eta onetsi ondoren, hau